Nöbetçi Eczaneler
Türkiye 5 yıl boyunca görev yapacak yerel yöneticilerini seçti. 1 Nisan şakası değil Mart’ın sonu gerçekten bahara döndü. 14’ü büyükşehir 35 belediye kazanan CHP, Türkiye genelinde en çok oyu alan parti oldu. AK Parti ise oy oranında, ilk kez 2. sıraya geriledi. Seçime katılım oranındaki düşüş de dikkat çekti. Seçime katılmayanların büyük bir kısmının iktidar partisine küskün olan seçmenlerden olması kuvvetli bir olasılık olarak görülüyor. Bu durumun seçim sonuçlarını etkilediği değerlendiriliyor..
CHP, 47 yıl sonra ilk kez seçimden birinci parti olarak çıktı. AK Parti kurulduğu 2001’den bu yana ilk kez, 2. parti konumuna geriledi. Partilerin Türkiye genelinde aldığı oy oranlarına bakıldığında, Cumhuriyet Halk Partisi, yüzde 37.7, AK Parti yüzde 35.5, Yeniden Refah Partisi yüzde 6.2, Milliyetçi Hareket Partisi yüzde 5, İYİ Parti ise yüzde 3.8 oy aldı.
CHP 17 milyonun, AK Parti ise 16 milyonun üzerinde oy aldı.
CHP, 14’ü büyükşehir 35 belediye kazandı. AK Parti, 12’si büyükşehir olmak üzere 24 ilde seçim yarışını önde kapattı. MHP 8 ilde, DEM parti 3’ü büyükşehir 10 ilde, Yeniden Refah Partisi 1’i büyükşehir 2 ilde, İYİ parti ise 1 ilde seçimi kazandı. İstanbul, Ankara ve İzmir, yine CHP’li isimler tarafından yönetilecek. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu yüzde 51 oyla seçimi kazandı. İmamoğlu’nun rakibi, Cumhur İttifakı adayı Murat Kurum, yüzde 39,6’da kaldı.
CHP megakentte, belediye meclisinde de çoğunluğu elde etti. İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi üyeliği seçiminde, CHP’li adaylar yüzde 45’in üzerinde oy aldı. Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Başkanı Yener yaptığı açıklamada seçime katılım oranın yüzde 78.11 olduğunu duyurdu.
İstanbul’da ilçe ilçe seçim analizi: 26 ilçe CHP’de
Cumhuriyet Halk Partisi İstanbul’da seçimi önde tamamladı, oy oranını ciddi şekilde artırdı. 2019’daki seçimle kıyaslandığında, kazandığı hiçbir ilçeyi kaybetmedi bunlara 12 ilçe daha ekledi. 26 ilçeyi CHP’li başkanlar yönetecek.. Bu ilçeler arasında, yöntemini 3 veya dört dönemdir Ak Parti’de olanlarda var.
CHP, 2019’da yapılan seçimle kıyaslandığında, kazandığı ilçe sayısını, 14’ten, 26’ya çıkardı. Bayrampaşa, Beyoğlu, Çatalca, Çekmeköy, Eyüpsultan, Gaziosmanpaşa, Sancaktepe, Şile, Tuzla, Üsküdar, Beykoz ilçeleri Ak Parti’den CHP’ye geçti. Silivri’de ise CHP yönetimi, Milliyetçi Hareket Partisi’nden devraldı.
CHP’ye geçen ilçelerdeki seçmenin tercihlerine bakıldığında, 2002’den bu yana Ak Parti’nin birçok ilçede üstünlüğü dikkat çekiyordu. Ancak bu seçimde, çoğunluk tercihini CHP’li adaylardan yana kullandı.
Üsküdar’da 1989’da yarışı önde tamamlayan SHP’nin ardından, seçimleri sırasıyla Refah ve Fazilet partileri ile Ak Parti adayları kazanmıştı. Sinem Dedetaş’ın kazanmasıyla belediye 35 yıl sonra tekrar sosyal demokrat yönetime geçti.
2009’da Ümraniye’den ayrılarak ilçe statüsüne kavuşan Çekmeköy de de yönetim 3 dönem sonra Orhan Çerkez’i aday gösteren CHP’ye geçti. Gece geç saatleri kadar ilçe merkezinde halkın büyük kutlamaları vardı. Madenler Meydanı’nda İlçe Başkanı Melda Tanişman Tutan ile birlikte onbinlere seslenen yeni belediye başkanı Orhan Çerkez, “O veren, vermeyen herkesin belediye başkanı olacağım. Haramilerin saltanatı artık son bulmuştur. Çekmeköy’de sosyal demokrat belediyeciliği hakim kılacağız. Herkese eşit ve adaletli hizmeti sunacağız” dedi.
CHP’nin ilk kez seçim kazandığı yerler arasında 2008’de ilçe statüsüne kavuşan Sancaktepe de var. Alper Yeğin yüzde 50’nin üzerinde oy aldı. Gece geç saatlere kadar ilçenin dört bir yanında büyük coşkulu kutlamalar vardı. Sancaktepe halkına teşekkür eden yeni belediye başkanı Alper Yeğin, “Değişim ve liyakat kazandı. Sancaktepelilere hizmet dönemi hayırlı olsun” dedi.
Beykoz’da ise 1999’da Demokratik Sol Parti’den seçimi kazanan Alaattin Köseler, 4 dönem sonra bu kez CHP’den yarışı önde tamamlandı.
Tuzla’da 7 dönem sonra 30 yaşındaki Eren Ali Bingöl’ü aday gösteren CHP ilk kez seçimi önde tamamladı.
Şile 1994’ten bu yana sosyal demokratların kazanamadığı ilçeler arasındaydı. Ancak bu kez seçmenin tercihi CHP’li Özgür Kabadayı’dan yana oldu.
Eyüp Sultan’da da 4 dönem sonra Ak Parti seçimi kaybetti. Belediye Başkanlığını Mithat Bülent Özmen kazandı. Beyoğlu’nda da 6 dönemdir sırasıyla, Refah ve Fazilet partileri ile Ak Parti adayları seçimi kazanıyordu. 35 yıl sonra seçmen tercihini CHP’li İnan Güney’den yana kullandı. Ak Parti’nin güçlü olduğu ilçelerden Bayrampaşa’da da 6 dönem sonra seçmen tercihini Hasan Mutlu’nun aday gösterildiği CHP’den yana kullandı.
Reel sonuçlar bunlar iken gelelim madalyonun diğer yüzüne..
Seçime katılmayanların büyük bir kısmının iktidar partisine küskün olan seçmenlerden olması kuvvetli bir olasılık olarak görülüyor. Bu durumun seçim sonuçlarını etkilediği değerlendiriliyor. Geçtiğimiz 2-3 yıllık dönemde, özellikle emekli vatandaşların hayat şartları önemli ölçüde olumsuz etkilendi. İktidar partisinin bu konuda adil ve etkin tedbirleri zamanında alamamış olmasının seçim sonuçlarını etkilediği söylenebilir.
Mayıs 2023’teki milletvekili seçimlerine kıyasen, bu seçimlerde DEM Parti’nin oyu yüzde 9’dan yüzde 5.6’ya düşmüştür. Buradan yüzde 4.6 civarında oy doğrudan CHP’ye gitmiştir. İYİ Parti’nin yüzde 9.9 olan oyu ise yüzde 3.7’ye düşmüştür. Bu partiden de yaklaşık 6,2 civarında oy CHP’ye gitmiştir. Bu iki partiden toplam yüzde 10.8 oyun CHP’ye kaydığı görülüyor.
Sonuç olarak, AK Parti’nin 22 yıllık iktidar yorgunluğunun, aday seçiminde yapılan hataların ve seçim stratejisinin doğru belirlenememesinin, en önemlisi AK Parti’nin kendi seçmenini mobilize edememesi ve sandığa götürmede etkin olamamasının seçim sonuçlarında etkili olduğu değerlendirilmektedir. Bu seçim sonuçları, kendi seçmeninin AK Parti’ye ciddi bir ikazı olarak görülmelidir.
AK Parti, 2028 yılına kadar uygulayacağı doğru ve başarılı politikalar ile eskiden olduğu gibi tekrar seçmenin büyük çoğunluğunun desteğini alabilir. Belediye başkanlıklarının büyük bölümünü kazanan CHP’nin önümüzdeki 4 yıldaki performansının seçmen eğilimlerinin oluşmasında önemli rol oynayacağı değerlendirilmektedir.
Yerelin iktidar partisi CHP ise 5 yılı çok iyi değerlendirmeli, halkın talep ve beklentilerinin sorumluluğu ile hareket ederek hayalleri boşa çıkarmaması gerekiyor..
İzleyip göreceğiz..
