Nöbetçi Eczaneler
3 Aralık Dünya Engelliler Günü, bu yıl yalnızca bir farkındalık günü değil, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de engelli bireylerin insan haklarına erişemediği gerçeğiyle yüzleşmemiz gereken bir uyarı günü niteliği taşıyor. Sağlık Hizmetleri Sendikası (SAHİM-SEN), engelliliğin bireysel bir sorun değil, insan hakları temelinde ele alınması gereken küresel bir sorun olduğunu vurgulayarak kapsamlı bir değerlendirme yayımladı.
Birleşmiş Milletler verilerine göre engelliler, dünya nüfusunun en kalabalık azınlık grubu. Ekonomik krizler, savaşlar, afetler, salgınlar gibi küresel sorunlar, bu grubun yaşam koşullarını diğer tüm toplumsal gruplardan daha fazla etkiliyor. BM Genel Sekreteri Kofi Annan’ın 3 Aralık 2006’da yaptığı şu tespit, bugün hâlâ geçerliliğini koruyor; “Engelliler dünyanın en kalabalık azınlık grubudur. Orantısız şekilde yoksuldur, işsizdir ve ölüm oranları daha yüksektir.”
SAHİM-SEN Engelliler Komisyonu Başkanı ve Sosyal Hizmet Uzmanı Ayşe SARI, küresel sorunların, eşitsizliği ve hak ihlallerini artırdığına ve ihlalleri; ‘Herkes aynı sorunu yaşıyor” söylemi ile mantığa büründürdüğüne ve normalleştirdiğine dikkat çekerek “Küresel krizler, engellilerin yaşadığı eşitsizliği ve hak ihlallerini görünmez kılıyor.” dedi.
Ekonomik Kriz ve Hak İhlalleri Engelli Bireylerin Asıl Gündemi: SAHİM-SEN Engelliler Komisyonu Başkanı Ayşe SARI, 2025 itibarıyla engelli bireylerin Türkiye’de karşı karşıya kaldığı temel sorunlara dikkat çekerek ekonomik kriz ve tasarruf politikalarının engellilerin haklara erişimini ciddi biçimde daralttığını söyledi. SARI, bakım hizmetlerinden destek personeli sayısına, rehabilitasyon süreçlerinden sosyal yardımlara kadar birçok alanda yaşanan kısıtlamaların, engelli bireylerin yaşam kalitesini doğrudan etkilediğini vurguladı.
Temel insan hakları ve özgürlüklere erişimin giderek zorlaştığını belirten SARI, eğitim, sağlık, istihdam ve bağımsız yaşam hakkının hâlâ sınırlı olduğunu ifade etti. Afet ve acil durum planlarında engelliliğin hesaba katılmamasının da büyük bir risk oluşturduğunu dile getirerek “Deprem, sel, yangın, pandemi gibi durumlarda engelli bireyler görünmez kalıyor; bu kabul edilemez” dedi.
TBMM’nin Nadir Hastalıklar ve Otizm Komisyonu raporlarındaki önerilerin uygulanmamasını “ciddi bir politika boşluğu” olarak değerlendiren SARI, Türkiye’nin temel engellilik politika belgelerinin de sahada karşılık bulmadığını söyledi. Engelsiz Vizyon Belgesi 2030, Engelli Hakları Ulusal Eylem Planı (2023–2025), Nadir Hastalıklar Eylem Planı (2023–2027) ve Otizm Eylem Planlarının uygulanmasındaki belirsizliklerin, engelli bireyleri yapısal sorunlarla baş başa bıraktığını vurgulayan Ayşe SARI, “Engellilerin gündemi bellidir: ekonomik kriz, hak ihlalleri ve politika eksikliği. Bu sorunlar çözülmeden eşit yurttaşlıktan söz edemeyiz.” açıklamasını yaptı.
Süreçlere Engelli Bireyler ve STK’lar Dahil Edilmeli: SAHİM-SEN, Dünya Engelliler Günü kapsamında yaptığı açıklamada, Türkiye’de engelli bireylerin yaşam koşullarını iyileştirmeyi hedefleyen politikaların artık ertelenemez bir noktaya geldiğini vurgulayarak Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nı kapsamlı bir dönüşüm sürecine davet etti.
İstihdam ve çalışma hakkının sürdürülebilir bir biçimde olması için; engelli bireylerin ve ailelerinin karar alma süreçlerine aktif, gerçek ve sürekli biçimde dahil edilmesinin hayati önem taşıdığını ifade eden SAHİM-SEN, “Engellilerin, insan onuruna yakışır bir yaşam sürmesine hizmet edecek politikaların inşa edilmesi; engelli bireyleri, onların ailelerini ve onları temsil eden STK’ları, karar süreçlerine dahil etmekle mümkün olacak” dedi. SAHİM-SEN, ulusal mevzuatın, tüm politika ve uygulamaların, BM Engelli Kişilerin Hakları Sözleşmesi ile uyumlu hâle getirilmesi gerektiğini bir kez daha hatırlattı.
